Ruhsatsız Silah Taşıma Suçu

Türkiye’de silah taşıma ve bulundurma ile ilgili cezai düzenlemeler, esas olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve bu kanuna bağlı özel düzenlemelere dayanır. Ruhsatsız silah taşıma suçu, doğrudan 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Kanunu kapsamında tanımlanmıştır. Bu özel kanunda, silahların yasal sınırlar dışında satın alınması, satılması, bulundurulması veya taşınması suç sayılır. Kısaca “6136 kanununa muhalefet” suçu olarak adlandırılan bu haller, kanunun ilgili maddelerinde ayrı ayrı düzenlenir.

Genel olarak, herhangi bir kişinin silah taşıma ruhsatı olmadan veya yasal sınırlar dışındaki araçlarla bir ateşli silah veya mermiyi taşıması veya elde bulundurması durumunda bu fiil suç oluşturur. Bu suçlar için öngörülen ceza miktarları kanunda açıkça belirtilmiştir. Ayrıca, suçun unsurlarının oluşup oluşmadığına bakılırken silahın niteliği, miktarı, suç işleme amacı gibi etkenler de dikkate alınabilir. Yani ruhsatsız silah taşıma suçu, hem TCK hem de 6136 sayılı Kanun hükümleriyle çerçevelenir.

6136 Sayılı Kanuna Göre Ruhsatsız Silah Taşıma Suçunun Unsurları

6136 sayılı Kanun’un 13. maddesinin birinci fıkrasına göre, bir kişi yasal sınırlar dışında herhangi bir ateşli silah veya bu silaha ait mermiyi satın alır, taşır veya bulundurursa suç işlemiş olur. Bu tanımda üç eylem hukuken farklı gibi görünse de pratikte ruhsatsız silah taşıma kavramının kapsamını oluşturur. Örneğin yasal bir silah ruhsatı yokken silahı bir yerden bir yere götüren, cüzdanında veya çantasında taşıyan veya evinde saklayan herkes bu madde kapsamındadır.

Suçun oluşması için failin kastının olması yeterlidir; yani kişi silahla herhangi bir eylemde bulunmak ister. Silahın atışa hazır olması veya ateşleyici mekanizmanın bozuk olup olmaması da suçun oluşumu açısından esastır: Yargıtay içtihatlarına göre, silahın istek anında kullanılabilir durumda olması gerekir. Kanun, genelde ruhsatsız silahı tanımlarken silahın işlevsel durumda olduğunu varsayar. Ayrıca kişi bu suçla yargılanırken tek bir silahla yetinmek zorunda değildir; birden fazla ruhsatsız silah veya mermi bulundurmak da cezayı artıran unsurlardan sayılabilir.

Suç Fiili	İlgili Kanun	Cezası
Ateşli silahları yasal izin olmadan satın alma, taşıma, bulundurma (Ruhsatsız taşıma)	6136/13 (1)	1 – 3 yıl hapis + 30 – 100 gün adli para cezası
Yasal izin olmadan ülkeye silah sokma, kaçakçılık (Silah kaçakçılığı)	6136/12 (1)	5 – 12 yıl hapis + 500 – 5000 gün adli para cezası

Yukarıdaki tabloda görebileceğiniz gibi, ruhsatsız silah taşıma suçu (6136/13) 1–3 yıl hapis cezasıyla ve ek olarak 30–100 gün arası bir adli para cezası ile cezalandırılır. Bu adli para cezası, cezanın bir diğer unsuru olup gündelik miktarla çarpılarak hesaplanır. Örneğin mahkeme tarafından 50 gün adli para cezası kararı verilmişse ve bir günün güncel tutarı yaklaşık 10 TL ise, fail en az 500 TL para cezası ödemekle yükümlü olur. Suçun nitelikli halleri (örneğin silahın çok sayıda mermi ile teçhiz edilmiş olması veya suç işlemek amacıyla bulundurulması) cezayı artırabilir.

Ruhsatsız Silah Taşıma ve Bulundurma Arasındaki Fark

Ruhsatsız silah taşıma ile ruhsatsız silah bulundurma kavramları, günlük kullanımda birbirine karışsa da hukuken farklı durumlardır. Silah taşıma genel olarak ruhsatlı olunmayan veya kanuni sınırlar dışında bir silahı kamuya açık bir yerde veya araçta bulundurma fiilini ifade eder. Örneğin, silah ruhsatı olmayan bir kişinin silahını çantasında taşıması taşıma suçudur. Buna karşılık, silah bulundurma suçu daha çok silahın ruhsatsız bir şekilde evde, iş yerinde ya da izinli olduğu halde belirlenen yerin dışına çıkarılmaksızın saklanması hallerini kapsar. İki fiil ceza yönünden benzerdir ve genelde aynı madde altında düzenlenir; ancak bazı durumlarda ruhsat türüne göre farklı muameleler de vardır.

Bir kişi sadece bulundurma ruhsatına sahipse, silahını yalnızca belirlenen yerlerde (örn. evinde veya iş yerinde) saklayabilir. Bu ruhsat türü silahın taşınmasına izin vermez. Oysa taşıma ruhsatı sahibi kişi silahını belirli yerlere taşıyabilir. Örneğin güvenlik görevlileri genellikle hem bulundurma hem taşıma ruhsatına sahiptir. Bu ayrım önemlidir: Bulundurma ruhsatına rağmen ruhsat dışı bir yerde silah taşımak veya koruma gerekçesi yokken sokakta silah taşımak, ruhsatsız taşıma suçu oluşturur. Her iki durumda da 6136/13 hükümleri uyarınca işlem yapılır, ancak failin taşıma ya da bulundurma yaparken ne kadar yetkisi olduğuna bakılır.

Ceza Miktarları ve Suçun Unsurları

Ruhsatsız silah taşıma suçunun cezası yukarıdaki tabloda belirtildiği gibi 1–3 yıl hapis ve 30–100 gün adli para cezasıdır. Bu ceza aralığı, kanun koyucunun geniş bir takdir alanı bıraktığı anlamına gelir. Mahkeme suçun ağırlığına göre cezanın üst veya alt sınırını tercih eder. Suçun işlendiği koşullar, silahın türü (tabanca, tüfek vb.), mermi sayısı, failin kasıt durumu gibi unsurlar cezanın belirlenmesinde önemlidir. Örneğin, failin suçtan önce bir plan yapmış olması veya kamu görevi kapsamında olup yetkisini kötüye kullanması durumunda ceza üst sınırdan verilebilir.

Cezanın belirlenmesi aşamasında ayrıca etkin pişmanlık hallerine de dikkat edilir. Örneğin, suç işlendikten sonra failin silahını teslim edip yetkili makamlara bilgi vermesi halinde, mahkeme tarafından cezada indirim yapılabilir. Etkin pişmanlık hükümleri 5237 sayılı Kanun’da düzenlendiği için ruhsatsız silah taşıma suçu açısından da uygulanır. Öte yandan, kanun suçun ögelerini yerine getireni sorumlu tutar; yani silahın ruhsatsız olarak taşınması veya bulundurulması yeterlidir, silahla fiili zarar vermek veya ateş etmek gerekmez. Ceza artırımına sebep olabilecek diğer durumlar ise 6136 sayılı Kanun’un artırıcı hükümleri (suçta birden fazla suçlu, örgüt bağlantısı, ağırlaştırıcı silah kullanımı vb.) ile TCK’daki genel hükümler (örneğin suçtan zarar görenin çocuk olması) çerçevesinde ele alınır.

Örnek Senaryo: Ruhsatsız Taşımanın Değerlendirilmesi

Örnek olarak, Mehmet adlı bir kişi düşünelim. Mehmet’in ateşli silah taşıma ruhsatı yoktur. Bir gece iş çıkışı aracının bagajında eski bir tabanca taşıdığı sırada trafik kontrolüne takılır. Polis aracı durdurduğunda aracın bagajında tabancayı görür. Mehmet silahı kendisinin aldığını kabul eder ancak ruhsatının olmadığını belirtir. Bu durumda Mehmet’in durumu 6136 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilir. Ruhsatsız bir silahı izinsiz taşımış olduğu açıkça ortaya çıkmıştır. Mahkeme önünde Mehmet’in suçu sabit sayılacak, taşımaya olan kastı olduğu için suçun unsurları tamamlanmış sayılacaktır.

Mehmet bu senaryoda 6136/13 maddesi uyarınca yargılanır. Çekinceli bir durum varsa çıkarmaya çalışması, silahı doldurup doldurmadığı veya paketlenmiş olması gibi etkenler, suçun oluşumunu değiştirmez (tabanca işlevsel sayıldığı müddetçe). Örneğin polis tabancanın fişek veya şarjörünün takılı olduğunu görse de olmasa da, ruhsatsız taşımadır. Mahkeme, Mehmet’e örneğin 2 yıl hapis cezası ve 60 gün adli para cezası verebilir. Eğer Mehmet aracı durdurduktan sonra silahı hemen polise bırakmış ve işbirliği yapmış olsaydı, etkin pişmanlık hükümleri dolayısıyla cezada indirim yapılması gündeme gelebilirdi. Senaryoda Mehmet’in suçu, ceza mahkemesinde dosya olarak kalacak ve hükümden sonra adli siciline işlenerek sabıka kaydını oluşturacaktır.

Silah Taşıma Ruhsatı Başvuru Süreci

Ruhsatsız silah taşıma suçundan korunmak için yasal yollardan silah taşımak gerekiyorsa silah taşıma ruhsatı alınmalıdır. Bu ruhsata başvurmak isteyen kişiler öncelikle ikametgahlarının bulunduğu il veya ilçedeki valiğe veya emniyete resmi dilekçe ile başvurur. Başvuruda bulunacak kişinin taşıma ruhsatı almasına engel bir sağlık veya adli sicil kaydı bulunmamalıdır. Silah taşıma ruhsatı genelde sınırlı kişi veya meslek gruplarına verilir; bu gruplar arasına örneğin “hayati tehlikesi olanlar” (tehdit altında bulunanlar), basın mensupları, kuyumcular, döviz bürosu çalışanları, belirli kamu görevlileri, emekli polis ve askerler gibi kişiler sayılabilir. Başvuru sırasında istenen belgeler arasında sağlık raporu, sabıka kaydı, vesikalık fotoğraf ve bazen ikametgah da vardır. Harç bedeli ödenir ve ruhsatın verilebilmesi için gerekçenin inandırıcı olması beklenir.

• Hayatının tehlikede olduğunu belgeleyen veya kişisel güvenlik gerekçesi öne sürenler.
• Bazı yüksek riskli meslek gruplarında (örneğin gazeteci, kuyumcu, banka ve döviz bürosu çalışanı) çalışanlar.
• Belirli kamusal görevleri icra edenler (örneğin zabıta, belirli güvenlik, koruma personeli).
• Polis, asker gibi emniyet veya savunma hizmetleriyle ilgili mesleklerden emekli olanlar.

Başvurunun uygun görülmesi halinde adli sicil kaydının temiz olması koşulu en başta gelir. Ayrıca ödeme gücünü, sabıka kaydının bulunmadığını gösterir belgeler ve alkol/uyuşturucu bağımlılığı olmayan raporu da istenebilir. Son yıllarda elektronik ortamda da ön başvuru yapılabiliyor; örneğin e-Devlet üzerinden gerekli form doldurulup, daha sonra müdürlüğe gidilerek süreç tamamlanır. Eğer başvuru sahibi tüm şartları sağlarsa ve gerekçesi kabul edilirse, polisten veya jandarmadan silah taşıma ruhsatı alabilir. Ruhsat düzenlendikten sonra kişi yalnızca izin verilen süre ve sınırlarla silah taşıyabilir; aksi halde yeniden ruhsatsız taşımayla suçlanır.

Avcılar İçin Özel Düzenlemeler

Avcılar (tüfek sahipleri) için silah ruhsatı konusunda ayrı düzenlemeler vardır. Avcılık faaliyetlerinde kullanılacak tüfekler için genellikle avcı ruhsatnamesi denilen belge alınır. Avcı belgesi alabilmek için Türkiye’de en az 18 yaşını doldurmak, sabıka kaydının temiz olması ve belirli sağlık kriterlerini yerine getirmek gerekir. Bunun yanında çoğu yerde temel avcılık eğitimi (teorik ve atış pratiği) alıp sınavı geçmek zorunludur. Başvuru sahibine verilmiş bir avcı belgesi varsa, bu belgeyle bir adet yivsiz av tüfeği ruhsatı verilebilir. Av tüfeği ruhsatnamesi 5 yıl süreyle geçerlidir ve genellikle diğer silahlara göre daha düşük harç ücreti vardır.

Örneğin avcılık ruhsatnamesi almış bir kişi, sadece izin verilen av mevsimlerinde ve avlanma alanlarında tüfeğini kullanabilir. Tüfek yanında muhafaza amaçlı bıçak gibi kesici aletler de taşınabilir ama bu da ayrı izin ister. Avcıların taşıma ruhsatı alma şansı, av tüfeği ruhsatnamesine kıyasla daha sınırlıdır. Yivsiz tüfek ruhsatına sahip bir kişi, tüfeğini normalde arka koltukta veya özel kılıfında taşıyabilir; ancak silahı izinsiz ateşlemek veya ruhsatnamesiz başka bir bölgede bulundurmak yine suçtur. Avcılık belgeli kişilerin bu şartları ihlal etmesi hâlinde de 6136/13 kapsamındaki cezalar uygulanır. Kısaca avcılık için özel ruhsat olsa da, kişi belirtilen kurallara uymazsa ruhsatsız silah taşıma suçundan sorumlu tutulur.

Çocuklar ve Suç Geçmişi Olanlar İçin Durum

Türk ceza hukukuna göre 12 yaşını doldurmamış çocuklar hiç cezai sorumluluk taşımaz. 12–15 yaş aralığındaki çocuklar ise işledikleri suçtan dolayı “suç tarihinde ceza sorumluluğu olmayan çocuk” hükümlerine göre değerlendirilir ve genellikle ivedi uzman çocuk mahkemesine sevk edilirler. Dolayısıyla 15 yaşından küçük çocuklar ruhsatsız silah taşıma suçu işlemiş olsa dahi hapis cezası almazlar; bunun yerine çocuk eğitimi ya da tedbir işlemleri uygulanabilir. 15–18 yaş arası kişiler ise daha genç yaşta sanık olarak ele alınır ve verilecek ceza azaltılmış olabilir. Ancak ruhsatsız silah bulundurmak ciddi bir risk olduğu için, gençlerin de ellerinde tüfekle yakalanması durumunda savcılık ve mahkeme süreci işletilir; silaha el konulur, çocuğun velisi sorumlu tutulabilir.

Ruhsat başvurusu açısından ise genellikle en az 21 yaş şartı aranır (bazı av belgesi için 18). Yine aynı şekilde şiddet suçu veya uyuşturucu madde kullanımı/dışı suçlar gibi kayıtlı bir geçmişi olan kişinin silah ruhsatı alması imkansızdır. Zaten silah taşımak isteyen birinin geçmişinde silah suçu varsa yeni ruhsat alamayacağı gibi, yeni suç işlemesi halinde TCK 52 (silah saldırısı) gibi hükümlere göre cezalandırılır. Özetle: Çocukların yasadışı silah taşıması halinde çocuk adli sistemi devreye girer ve genellikle hapis yerine koruyucu tedbirler uygulanır. Geçmişinde sabıkası bulunan bir yetişkin ise silah taşıma ruhsatı alamaz, böyle suç işlerse bu durum yargılamada hem indirim nedeni oluşturmaz hem de yasaklı olduğu için ek yaptırım doğurur.

Adli Sicile Etkisi

Ruhsatsız silah taşıma suçundan mahkumiyet, failin adli siciline işlenen bir kayıttır. Ceza mahkemesi tarafından hapis cezası verilip ertelense dahi (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) bu durum sicilde görünür. Adli para cezası tek başına sicil kaydı oluşturmayabilir; ancak cezanın ertelenmesi veya denetimli serbestlikle sonuçlanması gibi kararlar mutlaka sabıka kaydında yer alır. Kişi bu suçu işlemişse ileride kamu kuruluşlarına başvururken, resmi işlemlerde veya güvenlik soruşturmasında sorun yaşayabilir. Özellikle güvenlik görevlisi, avukatlık gibi meslekler sabıka kaydına bakıldığı için izin verilmez. Ruhsatsız silah taşıma suçu sabıka açısından “ağır ceza mahkumiyeti” grubunda değerlendirilir.

Adli sicil kaydı, hükümlülük tamamlandıktan sonra ilgili kanun hükümlerine göre silinebilir ya da infazın bitiminden itibaren belirli bir süre sonra temizlenir. Örneğin cezanın infazı ya da ertelenmesi üzerinden belli bir süre geçince kişi temiz bir kayıt alabilir. Ancak bu süre zarfında sabıkalı olmak, örneğin yurt dışına çıkış yasağı gibi tedbirlere, devlet dairelerinde soruşturmaya takılmaya neden olabilir. Dolayısıyla ruhsatsız silah taşıma suçundan kesin mahkumiyet kişinin dosyasında kalır ve uzun süre etkisini gösterir.

Silah Teslimi ve Pişmanlık Hükümleri

Bazı özel durumlarda failin kendiliğinden silahı teslim etmesi cezada indirimi veya kaldırılması sonucunu doğurabilir. 5237 sayılı Kanun’un etkin pişmanlık hükümleri (örneğin 32. ve 34. maddeler) çerçevesinde, fail suç aletini yetkili makamlara verir ve suçu itiraf ederse, mahkeme suçu işlememiş kabul ederek ceza verebilir. Örneğin ruhsatsız bir silah taşıyan bir kişi, yakalanmadan önce jandarma karakoluna gidip silahını teslim ederse “suçtan kurtulma” yolu açılmış olur. Bu durumda adli işlem yapılmayabilir veya ceza tamamen ortadan kalkar. Eğer fail suç sonrasında içten pişmanlık gösterip işbirliği yaparsa, cezada indirim de mümkün olabilir.

Ayrıca zaman zaman emniyet birimleri tarafından düzenlenen silah teslim kampanyaları vardır. Vatandaşlar yasa dışı silahları affedilerek polise teslim edebilir. Teslim edilen silahlar kayıt altına alınıp imha edilir. Bu kamplar herkese açık olduğundan, kişinin elindeki ruhsatsız silahı teslim etmesi halinde, geçmişte bu silahı taşıdığı döneme ilişkin herhangi bir cezai işlem yapılmaz. Bu tür uygulamalar, toplumu can güvenliği konusunda teşvik etmek ve yasadışı silah stoğunu azaltmak amacı taşır. Sonuç olarak, suç işledikten sonra silahı geri vermek veya yetkililere teslim etmek, fail açısından ağır cezaların önlenmesinde önemli bir etkendir.

Ruhsatsız silah taşıma suçu nedir?

Ruhsatsız silah taşıma suçu, gerekli silah ruhsatı olmadan ateşli silah veya bu silaha ait mermiyi bulundurmak ya da taşımak fiilidir. Yani bir kişi kimliği ve ruhsatı olmadan silahı evinde bulundursa bile, bir polis kontrolünde taşısa da suç işlemiş olur. Bu fiil 6136 sayılı Kanun’un 13/1 maddesinde düzenlenmiştir.

Ruhsatsız silah taşımanın cezası nedir?

Ruhsatsız silah taşıma suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve ek olarak 30–100 gün adli para cezasıdır. Hapis cezası ertelenebilir ya da hüküm açıklanmadan süreye bırakılabilir; ama her iki durumda da suç işlendiği ve failin sicil kaydına işlendiği için ceza kaydında kalır. Fiilin işleniş biçimi, silah tipi veya failin durumu cezayı artırabilir.

Ruhsatsız silah taşıma ile bulundurma arasındaki fark nedir?

Bulundurma, silahın ruhsatsız bir şekilde evde veya iş yerinde saklanması halidir. Taşıma ise kamusal alanda, araçta veya sokakta silahı taşıma fiilidir. Ruhsat türüne göre ayırım vardır: Sadece bulundurma ruhsatına sahip biri, silahı evinde bulundurabilir ama sokakta taşıyamaz. Bulundurma ruhsatı olsa bile silahı belirtildiği yerin dışına çıkarmak taşıma sayılır ve ruhsatsız kabul edilir.

Silah taşıma ruhsatı nasıl alınır, kimler alabilir?

Silah taşıma ruhsatı almak için 21 yaşını tamamlamış olmak, adli sicilin temiz olması, sağlık kuruluşundan olumlu rapor almak gibi şartlar gerekir. Polis merkezine yazılı başvuru yapılır, gereken harç ödenir. Ruhsat ancak kişiye gerçek bir tehdit söz konusuysa ya da belirli meslek gruplarında zorunluluk varsa verilir. Emekli polis, askerler ile kuyumcu veya gazeteci gibi risk grubundaki meslekler önceliklidir. E-Devlet üzerinden ön başvuru yapıldıktan sonra şubelere gidilerek süreç tamamlanır.

Avcılıkta silah ruhsatı şartları nelerdir?

Av tüfeği sahipleri için ayrı bir düzenleme olan avcı ruhsatnamesi alınması gerekir. Avcı belgesi almak için en az 18 yaşında olmak, adli sicil kaydı olmamak, sağlık raporu ve temel avcılık eğitimi sertifikası şarttır. Bu belge ile bir adet yivsiz av tüfeği ruhsatı çıkartılır. Avcı ruhsatlı kişiler, bu tüfeği sadece av mevsiminde avlanmaya giderken taşıyabilir. Av mevzuatına aykırı davranan avcılar için de 6136/13 hükümleri uygulanır.

Çocuklar veya sabıka kaydı olanlar silah taşıdığında ne olur?

12 yaşından küçük çocukların cezai sorumluluğu yoktur, 12–15 yaş arası çocuklar ise çocuk mahkemesinin huzuruna çıkartılır ve daha çok eğitim tedbirleriyle sonuçlanır. 15–18 yaş arası gençler cezai sorumluluğa tabidir ancak ceza oranları düşürülebilir. Sabıka kaydı olan bir yetişkin ise silah ruhsatı alamaz. Daha önce mahkum olmuş kişiler silah taşırken yakalanırsa, bu haller cezanın artırılmasına sebep olur; çünkü kanunen silah taşıması zaten yasaktır.

Ruhsatsız silah taşıma adli sicile nasıl yansır?

Silah taşıma suçundan verilen hapis veya ertelenmiş hapis cezaları, kişinin adli sicil kaydında görünür. Bu, ileride iş ve seyahat gibi izinleri olumsuz etkileyebilir. Adli para cezası ise tek başına sicile işlenmeyebilir; ancak ertelemeli ceza veya denetim kararı varsa mutlaka sabıka kaydına geçer. Sicilden silinmesi için kanundaki bekleme süreleri geçmesi gerekir.

Silahını teslim eden kişi ceza alır mı?

Fail suç aleti silahı yetkili makamlara teslim ederse etkin pişmanlıktan yararlanabilir. Örneğin, yakalanmadan önce silahı güvenlik güçlerine veren bir kişi büyük olasılıkla ceza almaz veya cezadan indirim alır. Teslim edilen silahlar kayıt altına alınarak genellikle imha edilir. Ruhsatsız silah taşıyan biri gönüllü olarak silahını teslim ederse, durumunda büyük bir indirim ve affedilme yolu açılmış olur.